DALI Aydınlatma Otomasyonu
CRI ( Color Rendering Index) Renksel Geriverim Endeksi Nedir
Çevremizi büyük oranda görme yoluyla algılarız. Görme, gelen ışınımla birlikte başlar. Gelen ışınım retinanın arka yüzeyindeki hücreler sayesinde ortaya çıkan nörolojik aktivite dizisini başlatır. Bunun sonucunda insan beyni etrafımızdaki şekillerin, dokuların, desenlerin, gölgelerin ve renklerin görüntüsünün oluşmasını sağlar.
Renkler hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. Algısal bir tepki olan renk kavramı, bir kaynak tarafından üretilen optik ışınımların, aydınlatılan nesnenin yansıtma özelliklerini ve insan görsel sisteminin doğasının karmaşık ilişkisi sonucunda oluşur. Bir ışık kaynağı (güneş ışığı, mum ışığı, halojen lambalar, LED aydınlatmalar vs.) tarafından üretilen ve yayınlan ışığın, nesnenin farklı dalga boylarındaki ışığı yansıtması ve absorbe etmesi sonucu renge dönüşür. Işığın dalga boylarının farklı kombinasyonları farklı renk duyumlarına neden olur.
Renk hem ışık kaynağına hem de nesneye bağlıdır. Işık kaynaklarının renk üzerindeki etkisini değerlendirmek için Uluslararası Aydınlatma Komisyonu (Commission Internationale de l’Eclairage-CIE), “Renksel Geriverim Endeksi (Color Rendering Index- CRI)” adı altında bir metrik geliştirmiştir. CRI, CIE tarafından “Bir ışık kaynağının nesnelerin renk görünümü üzerindeki etkisinin, referans bir ışık kaynağının altında aynı nesnelerin renk görünümleriyle bilinçli veya bilinçaltı olarak karşılaştırılması” olarak tanımlanmaktadır. Referans ışık kaynağının puanı 100 olarak kabul edilir. Bir ışık kaynağının CRI değeri 100’e ne kadar yakınsa nesnelerin renklerini gerçeğe daha yakın yansıttığı kabul edilir.
CRI, spektral yansıtma fonksiyonlarına sahip 14 renk örneği (R1,R2…R14) test edilen ışık kaynağıyla aydınlatıldığındaki renk görünümü ile referans ışık kaynağıyla aydınlatıldığındaki renk görünümleri arasındaki fark belirlenerek hesaplanır. Büyük renk farkları 100’ün çok altında bir değer verir (- bir değer de olabilir), küçük renk farkları ise 100’e yakın bir değer verir. Rdeğerlerinin aritmetik ortalaması alınarak kaynağın CRI değeri belirlenir. Özel ve genel olarak iki ayrı şekilde incelenir.
Özel renksel gergiverim endeksi Ri ile gösterilir, 14 renk yüzeyi (R1,R2, …,R14) üzerinden değerlendirme yapılan bir sistemdir. Ri bir lamba tipinin renkleri nasıl etkilediği hakkında ayrıntılı bilgi isteyen uzmanların kullanımı için faydalıdır.
Genel renksel geriverim endeksi Ra ile gösterilir, ilk 8 renk yüzeyi (R1,R2, …,R8) üzerinden değerlendirme yapılan sistemdir. Yaygın uygulamada yayınlanan ve belirtilen değer Ra değeridir. CRI değeri verildiğinde Ri değeri belirtilmediyse verilen değerin Ra olduğu kabul edilir.
Konut, ofis ve konaklama alanları gibi normal yaşam alanlarının sürdüğü mekanlarda CRI değeri için 80 minimum olarak kabul edilir. Ancak renk ayrımının önemli olduğu galeri, müze, tekstil mağazası, kuaför gibi mekanlarda CRI değerinin 90 ve üstü olması tavsiye edilir. Ayrıca belirtilmelidir ki CRI değeri doğru bir aydınlatma için tek veri değildir ancak önemli bir parçasıdır. Doğru aydınlatma, mekanın işlevine göre belirlenen ışık rengi, şiddeti ve renksel geriverim endeksi, uygun ışık kaynağı seçimi ve yerleşimi ile sağlanır.
Benzer konular
